Święta Lipka to jedno z najbardziej znanych miejsc pielgrzymkowych w tym rejonie województwa Warmińsko-Mazurskiego, pełne historii, legend.. Ta niewielka mazurska wieś zachwyca nie tylko religijnym dziedzictwem, ale również malowniczym otoczeniem i unikalnymi zabytkami. Położona niedaleko Reszla, przyciąga turystów nie tylko z kraju, ale i z zagranicy.
Spis treści
Święta Lipka – sanktuarium historia
Sanktuarium w Świętej Lipce ma swoje korzenie w średniowieczu. Już w XV wieku istniała tu kaplica, która została zburzona w czasie reformacji. Kult maryjny powrócił w XVII wieku, kiedy to rozpoczęto budowę barokowego kościoła. W 1688 roku jezuici zakończyli wznoszenie świątyni, która dziś uważana jest za jeden z najpiękniejszych przykładów baroku w Polsce.
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny został wyposażony w liczne kaplice, bogate freski, malowidła iluzjonistyczne oraz rokokowy wystrój. Od wieków to miejsce jest symbolem duchowości, przyciągając zarówno pielgrzymów, jak i miłośników sztuki sakralnej.
Cudowna figurka Matki Boskiej
Początek kultu Matki Boskiej w Świętej Lipce wiąże się z niezwykłą historią figurki Maryi, wyrzeźbionej przez więźnia, któremu po ukończeniu dzieła darowano życie. Zgodnie z przekazem, rzeźba została umieszczona na drzewie przy drodze prowadzącej z Kętrzyna do Reszla. Szybko zyskała sławę dzięki licznym cudom, które zaczęto przypisywać jej obecności. Miejsce to zaczęło przyciągać coraz więcej pielgrzymów, wierzących w uzdrawiającą moc Matki Boskiej ze Świętej Lipki. Już w czasach średniowiecza organizowano tu pielgrzymki — wierni przybywali, by prosić o łaski, uzdrowienie lub uzyskać odpust zupełny.
Rozwój sanktuarium w XVII wieku
Ruch pielgrzymkowy znacząco przybrał na sile na początku XVII wieku. Wówczas teren Świętej Lipki został odkupiony od pruskiego właściciela przez Stefana Sadorskiego — sekretarza króla Zygmunta III Wazy. Dzięki jego inicjatywie, a także wsparciu ze strony polskiego monarchy oraz papieża, w 1621 roku wzniesiono nową kaplicę. Znaczenie miejsca jeszcze wzrosło w 1631 roku, kiedy do Świętej Lipki sprowadzono jezuitów. W 1640 roku w kaplicy umieszczono obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem autorstwa Bartłomieja Pensa. Od tego czasu miejsce nabrało szczególnego znaczenia, a wśród odwiedzających pojawiały się także znane osobistości, w tym król Jan Kazimierz.
Pierwsza wzmianka historyczna o kulcie Matki Boskiej w Świętej Lipce pochodzi z 1626 roku i została zapisana przez Michała Ciaritiusa — pierwszego kronikarza tego miejsca.
Śladem legendy
Według przekazów z XIV wieku, Matka Boska objawiła się pewnemu więźniowi osadzonemu w kościele w Kętrzynie. W widzeniu poprosiła go, aby wyrzeźbił jej wizerunek z Dzieciątkiem. Mężczyzna wykonał rzeźbę w ciągu jednej nocy. Gdy rano strażnicy przyszli do celi, zamiast zabrać go na wykonanie wyroku, byli tak poruszeni pięknem rzeźby, że uznali to za znak Bożej łaski i postanowili darować mu życie. Uwolniony skazaniec, dziękując Matce Boskiej za cudowne ocalenie, w drodze do rodzinnego Reszla zawiesił rzeźbę na dorodnej lipie napotkanej w miejscu, gdzie dziś stoi bazylika. Tym gestem spełnił wolę Maryi, przekazaną mu w mistycznym objawieniu.
Co wydarzyło się w Świętej Lipce?
Święta Lipka była miejscem wielu wydarzeń religijnych, a także przemian kulturowych i politycznych. Podczas zaborów i wojen miejsce to niejednokrotnie traciło swoje znaczenie, jednak zawsze odzyskiwało swój blask. Po II wojnie światowej sanktuarium ponownie zaczęło tętnić życiem religijnym.
Współcześnie w Świętej Lipce regularnie odbywają się koncerty organowe, odpusty i procesje, w których bierze udział kilkanaście tysięcy pielgrzymów rocznie. Miejsce to stanowi istotny element religijnej tożsamości regionu Warmii i Mazur.
Z czego jest znana Święta Lipka?
Święta lipka nie bez powodu zwana jest „Częstochową Północy”. Co roku, ponad 100 tys. turystów przyjeżdżających na Mazury, a także liczne grupy pielgrzymów odwiedza znajdujące się tu sanktuarium maryjne w Świętej Lipce.
Święta Lipka słynie z:
- Barokowego kościoła jezuitów, który uznawany jest za perłę architektury sakralnej w Polsce.
- Ruchomych organów z XVIII wieku, które stanowią unikat w skali Europy.
- Pięknego otoczenia przyrodniczego, które tworzy wyjątkowy klimat duchowości i spokoju.
- Legendy o cudownej figurce Matki Bożej, która zapoczątkowała kult w tym miejscu.
- Koncertów organowych, odbywających się regularnie w sezonie letnim.
Dzięki bogactwu artystycznemu i sakralnemu, miejsce to zyskało status pomnika historii i znajduje się na liście najważniejszych atrakcji turystycznych regionu.
Jaka jest legenda Świętej Lipki?
Legenda głosi, że pewnemu więźniowi objawiła się Matka Boska i poleciła mu wyrzeźbić jej wizerunek. Po wykonaniu zadania, więzień został cudownie uwolniony. Figurkę umieszczono na lipie rosnącej przy drodze między Reszlem a Kętrzynem. Wkrótce zaczęły dziać się cuda, a ludzie zaczęli przybywać do tego miejsca, by modlić się przed figurą. W miejscu objawienia zbudowano kaplicę, a później sanktuarium.
Ta opowieść do dziś jest żywa w lokalnej tradycji i podkreśla cudowny charakter miejsca.
Organy w Świętej Lipce
Z czego słyną organy w Świętej Lipce?
Organy w Świętej Lipce to majstersztyk sztuki organmistrzowskiej. Zbudowane w latach 1719–1721 przez Jana Josua Mosengela, wyróżniają się ruchomymi figurami oraz wyjątkowym brzmieniem. Mechanizmy poruszające aniołami grającymi na trąbach, bijącymi w dzwonki czy poruszającymi skrzydłami, nadają koncertom spektakularny charakter. Niezbędne do gry powietrze pompowane było przez cztery klinowe miechy uruchamiane nożnie przez kalikantów.
Zniszczenia organów w Świętej Lipce
Podczas I i II wojny światowej organy bardzo ucierpiały:
* podczas pierwszej cynowe piszczałki prospektowe zamieniono na cynkowe,
* pod koniec drugiej, w roku 1944 instrument zdewastowano. Po wojnie uzupełniono brakujące piszczałki, a w roku 1970 opiekujący się instrumentem br. Waldemar Strzyżewski SJ uruchomił nieczynne przez długie lata figury.
Instrument posiada:
- 40 głosów (obecnie 39),
- 3 manuały (2 klawiatury od 1905r.) i pedał,
- ponad 3000 piszczałek,
- mechaniczny system ruchu figur zsynchronizowany z grą organisty.
- Skala manuałów: C-f3; skala pedału: C-d1.
Organy są nie tylko atrakcją muzyczną, ale i wizualną. Co roku odbywa się tu cykl koncertów organowych, które przyciągają melomanów z całego kraju i Europy.
Prezentacje organów w Świętej Lipce
| maj – wrzesień | kwiecień i październik | listopad – marzec | |
| prezentacje organoweniedziele i święta | 10.00, 12.30, 13.30, 15.00, 16.00 jeśli są grupy ponad 20-osobowe | 10.00, 12.30, 13.30, 15.00 jeśli są grupy ponad 20-osobowe | 10.00, 12.00, 15.00 jeśli są grupy ponad 20-osobowe |
| prezentacje organowesoboty i dni powszednie | dni powszednie: 10.00, 11.00, 14.00, 15.30, 17.00 soboty: 10.00, 11.00, 13.00, 14.00, 15.30 jeśli są grupy ponad 20-osobowe | 10.00, 12.00, 14.00 jeśli są grupy ponad 20-osobowe | pn.-sb. po uprzednim uzgodnieniu tel. 518 104 420 jeśli są grupy ponad 20-osobowe |
Święta lipka sanktuarium zwiedzanie, msze, prezentacje organowe
święta lipka – sanktuarium msze święte, spowiedź
| maj – wrzesień | kwiecień i październik | listopad – marzec | |
| Msze niedziele i święta | 7.00, 9.00, 11.00, 14.00, 17.00 | 7.00, 9.00, 11.00, 14.00, 17.00 | 7.00, 9.00, 11.00, 14.00, 17.00 |
| Msze dni powszednie | 9.00, 12.00, 18.00 | 9.00, 17.00 | 12.00, 17.00 |
| modlitwy dni powszednie | 11.30 różaniec 15.00 koronka | ||
| spowiedź niedziele i święta | 6.45-7.30; 8.45-9.30; 10.45-11.30; 13.45-14.30; 16.45-17.30 | 6.45-7.30; 8.45-9.30; 10.45-11.30; 13.45-14.30; 16.45-17.30 | 6.45-7.30; 8.45-9.30; 10.45-11.30; 13.45-14.30; 16.45-17.30 |
| spowiedź dni powszednie | 8.45-12.30; 16.45-18.00 | 8.45-12.30; 16.45-18.00 | 9.30-13.30 |
| kancelaria parafialna | środa 14.30-16.30 piątek 14.30-16.00w innych terminach tel. 573 803 142 | środa 14.30-16.30 piątek 14.30-16.00 w innych terminach tel. 573 803 142 | środa 14.30-16.30 w innych terminach tel. 573 803 142 |
Święta Lipka muzeum, zwiedzanie, prezentacje organowe
| maj – wrzesień | kwiecień i październik | listopad – marzec | |
| sprzedaż dewocjonaliów i pamiątek niedziele i święta | 9.00 – 18.00zamknięte w niedziele i święta w czasie trwania SUMY (Mszy św. od 11.00 do 12.00) tel. 518 609 662 | 9.00 – 17.00zamknięte w niedziele i święta w czasie trwania SUMY (Mszy św. od 11.00 do 12.00) tel. 518 609 662 | 10.00 – 17.00zamknięte w niedziele i święta w czasie trwania SUMY (Mszy św. od 11.00 do 12.00) tel. 518 609 662 |
| sprzedaż dewocjonaliów i pamiątek dni powszednie | 9.00 – 18.00tel. 518 609 662 | 9.00 – 17.00tel. 518 609 662 | 9.30 – 15.30tel. 518 609 662 |
| muzeum niedziele i święta | 10.00-17.00 | 10.00–16.00 | otwierane na prośbę nawiedzających Sanktuarium |
| muzeum dni powszednie | 10.00-17.00 | soboty 10.00–16.00,pozostałe dni na prośbę | otwierane na prośbę nawiedzających Sanktuarium |
| kawiarnia Cafe pod Brzozą | 9.00-17.00 (lipiec-sierpień 9.00-20.00)kom. 451 141 596 | 9.00-15.00kom. 451 141 596 | sobota 10.00 – 15.00, niedziela 10.00- 17.00kom. 451 141 596 |
Święta Lipka Godziny Otwarcia
| maj – wrzesień | kwiecień i październik | listopad – marzec | |
| Otwarte | 7.00 – 20.00 | 7.00 – 18.00 | listopad 9.30 – 18.00, grudzień-marzec 9.30 – 15.30 |
W artykule wykorzystano zdjęcia oraz dane techniczne ze stron:
Autorstwa Alfista33, CC BY-SA 3.0 pl
Autorstwa Marek3.141592, CC BY-SA 4.0
https://musicamsacram.pl/instrumenty/1919-swieta-lipka-sanktuarium-nawiedzenia-nmp-jezuitow
https://pieknagora.pl/pl/swieta-lipka-sanktuarium-znane-jako-czestochowa-polnocy/
https://swlipka.pl
